Γράφει ο Νίκος Βούστρος
Τα δημοφιλή έργα του θεάτρου σκιών τα οποία γράφτηκαν από τη λαϊκή παράδοση πριν μερικές δεκαετίες, περιλαμβάνουν τίτλους όπως: «Ο Καραγκιόζης γιατρός», «Ο Καραγκιόζης φούρναρης», «Ο Καραγκιόζης και ο κατηραμένος οφις», «Ο Καραγκιόζης αστροναύτης» κ.α. Το σίγουρο είναι πως αν η λαϊκή σοφία ξαναέγραφε σήμερα ένα έργο για το δημοφιλή πρωταγωνιστή, αυτό θα ήταν ο Καραγκιόζης blogger στα social media!
Ο τίτλος δεν θα απείχε πολύ από την πραγματικότητα, διότι ένας συνδυασμός εξελίξεων, τεχνολογικών, οικονομικών και κοινωνικών, έχει προκαλέσει σαν αποτέλεσμα τη φούσκα των ενημερωτικών ιστοσελίδων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακριβώς η ίδια φούσκα παρατηρείται και στον ελληνικό χώρο του διαδικτύου, με πολύ χειρότερη αναλογία.
Ποιοι είναι οι λόγοι;
- Η αλματώδης εξάπλωση της πληροφορικής
- Η σύγκλιση των τεχνολογιών των συσκευών πληροφορικής και επικοινωνίας
- Το ίδιο το διαδίκτυο ως μέσο σύνδεσης και επικοινωνίας
- Η ευκολία δημοσίευσης περιεχομένου στον παγκόσμιο ιστό μέσα από πλατφόρμες blogspot & wordpress
- Η επικράτηση της Google ως defacto μονοπωλιακός πάροχος αναζήτησης και η ισχύς την οποία αυτό συνεπάγεται & η παράλληλη επικράτηση της στη διαδικτυακή διαφήμιση (Adwords – Adsense)
- Η οικονομική κρίση
- Η εμφάνιση και η καθολική επικράτηση των κοινωνικών δικτύων facebook – twitter ως μέρος της καθημερινότητας μας
- Και άλλοι δευτερεύοντες παράγοντες
Όλα τα παραπάνω συνδυαζόμενα έχουν δημιουργήσει τη «φούσκα των “ενημερωτικών” ιστοσελίδων στο ελληνικό διαδίκτυο».
Έτσι, εύκολα και δωρεάν, ο καθένας ιδιώτης μπορεί να δημιουργήσει το δικό του χώρο και να αρχίσει να γράφει …ότι νομίζει. Και δυστυχώς, οι έννοιες κλειδιά εδώ είναι το “νομίζει“, αλλά και το “ιδιώτης“.
Και είναι κακό, θα ρωτούσε κανείς, το ότι η τεχνολογία έχει ανοίξει δυνατότητες και στους απλούς χρήστες;
Όχι, καθόλου, γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει τεχνολογική και κοινωνική πρόοδος. Το κακό δεν είναι αυτό. Το κακό είναι αφενός η υπερβολή και η ανικανότητα των περισσοτέρων από όσων γράφουν – αναμενόμενο ως μη επαγγελματίες της ενημέρωσης, αλλά και η αδυναμία των όσων διαβάζουν, να αντλήσουν την πληροφόρηση και με κριτική σκέψη να την επεξεργαστούν και να τη μετατρέψουν σε χρήσιμη γνώση.
Θα έλεγε κανείς ότι “αγιοποιώ” τους επαγγελματίες σε βάρος των ιδιωτών ή των ανθρώπων που από μεράκι ή για χόμπι φιλοδοξούν να ασχοληθούν με την ενημέρωση: Η απάντηση είναι όχι, καθόλου δεν τους αγιοποιώ: Οι επαγγελματίες είναι εργαζόμενοι σε ενημερωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες επιχειρήσεις ακολουθούν “γραμμές” ή απλά έχουν τις “προτιμήσεις” τους. Επίσης, πολύ συχνά, στο διαδίκτυο ακόμα και οι έχοντες την ιδιότητα του επαγγελματία, δεν αποφεύγουν τον εύκολο εντυπωσιασμό και την υπερβολή.
Όμως, η λύση δεν είναι να απορρίπτουμε αυτούς συλλήβδην και να σπεύδουμε να δηλώνουμε φανατικοί αναγνώστες του κάθε …kolopetinitsa – blogspot, το οποίο δεν έχει την παραμικρή ιδέα του τι είναι είδηση, τι δεν είναι, πως τεκμηριώνεται κάτι, πως διασταυρώνεται και πως παρουσιάζεται στο κοινό με αντικειμενικότητα, νηφαλιότητα και κυρίως, ουδετερότητα.
Έτσι, έχουμε βιώσει όλοι μας τα τελευταία χρόνια το τραγελαφικό φαινόμενο να αναρτώνται στις ιστοσελίδες αυτές τα διάφορα “άρθρα” με τίτλους όπως “ΣΟΚ”, “ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΚΑΤΕΒΑΣΟΥΝ” (ποιοι άραγε; δεν θα μάθουμε ποτέ!), “ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑΣ”, “ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ” κ.α. που εφευρίσκονται κάθε φορά για να “ψαρέψουν” από τον αδαή αυτό το ρημάδι το κλικ…
Άρθρα τα οποία χαρακτηρίζονται τις περισσότερες φορές από αοριστολογία, από παραδοξολογία, από φαντασιοπληξία, ή γενικά από καμία ουσιαστική πληροφορία, κανένα πραγματικό γεγονός.
Τα παραδείγματα είναι πολλά:
- Από το περίφημο εκείνο υποτιθέμενο επί τόπου “ρεπορτάζ” με τους «Βανδαλισμούς στην Κόνιτσα» – το οποίο ήταν εντελώς ανυπόστατο και ανύπαρκτο ως γεγονός, πράγμα που διερευνήσαμε και δημοσιεύσαμε εδώ
- Η γνωστή ανοησία ότι δήθεν οι πιστωτές της χώρας ζητούν κατάργηση της σημαίας
- Παλαιότερα, η γνωστή ανοησία για την …κατανάλωση σκύλων από ανθρώπους
- Και άλλα πολλά, των οποίων “ουκ εστι αριθμός” – πολλά μπορεί να βρει κανείς σε ιστοσελίδες κατάρριψης μύθων, όπως η www.ellinikahoaxes.gr και άλλες
Γιατί συμβαίνει το φαινόμενο αυτό στο διαδίκτυο;
Οι λόγοι είναι πολλοί και όχι πάντα οι ίδιοι.
Από την πλευρά των όσων γράφουν: Μπορεί να είναι ο εντυπωσιασμός για προσέλκυση επισκεπτών (με απώτερο ..διακαή πόθο οι επισκέπτες να κλικάρουν κάποια διαφήμιση και να κερδίσει ο “blogger” 2-3-5 λεπτά του Ευρώ), μπορεί να είναι η προσπάθεια δημιουργίας αναγνωστικού κοινού ώστε εμβόλιμα να γίνεται κάποιο είδος διαμόρφωσης γνώμης των αναγνωστών, για πολιτικούς ή άλλους λόγους, ή ακόμα και απλή ανοησία.
Από την πλευρά των αναγνωστών: Η παροιμιώδης ελληνική ευπιστία, η απεμπόληση της κριτικής σκέψης, η έλλειψη ορθολογισμού, ο εντυπωσιασμός, η διάδοση μέσω των κοινωνικών δικτύων, κλπ
Φανταστείτε ως αντίστοιχο σενάριο στον πραγματικό κόσμο, π.χ. το ότι ο καθένας με κάποιο τρόπο θα μπορούσε να δημιουργήσει εντελώς δωρεάν το δικό του τηλεοπτικό κανάλι και να αρχίσει να ανακοινώνει οτιδήποτε θέλει / νομίζει / σκαρφίζεται / πιθανολογεί / φαντάζεται κλπ – Θα ήταν ένα πραγματικά χαοτικό τοπίο, όπου με δυσκολία θα ξεχώριζε το πραγματικό από το φανταστικό…
Αυτό ακριβώς είναι που συμβαίνει σήμερα στο διαδίκτυο και δημιουργεί τη φούσκα των ενημερωτικών ιστοσελίδων…
Έτσι λοιπόν άνετα σήμερα και ο καραγκιόζης θα ήταν ένας blogger…
Θα είχε όμως σοβαρό ανταγωνισμό από τους άλλους που προηγήθηκαν, όχι ως blogger, αλλά ως …καραγκιόζης!
- Δείτε επίσης: Το παλαιότερο άρθρο μας, “Φάρσες, “μούφες” και hoax του Facebook και πως να τα αναγνωρίζετε“