Γράφει ο Νίκος Βούστρος
Από την αρχή της κρίσης στη χώρα, έρχεται και ξανάρχεται κατά περιόδους στο προσκήνιο της επικαιρότητας η περιβόητη συζήτηση περί “Grexit”. Πότε με πρωτοβουλία πολιτικών παρατάξεων του εσωτερικού, πότε με πρωτοβουλία οικονομολόγων ή “οικονομολόγων” του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού, πότε από κάποιον από τους θεσμούς των δανειστών κ.ο.κ.
Πολλοί μάλιστα έκτισαν καριέρες πατώντας ακριβώς στην ανάγκη του πολίτη για αντικειμενική ενημέρωση γύρω από το ζήτημα, εκμεταλλευόμενοι τη …δωρεάν προβολή που προσφέρει πάντα η ενασχόληση με το θέμα “νόμισμα”.
Άλλοι πάλι, έκτισαν ολόκληρους πολιτικούς σχηματισμούς – φορείς – πρωτοβουλίες – όπως κι αν τις ονομάζουν, ακριβώς πάνω στην ανάγκη του πολίτη να βρει μια “άλλη λύση”, υποσχόμενοι κυριολεκτικά λαγούς με “πετραχήλια”, με το ακλόνητο επιχείρημα …”έτσι είναι επειδή έτσι νομίζω“, ακόμα κι αν αυτό δεν προκύπτει από πουθενά ή δεν αντέχει σε καμία σοβαρή και αμερόληπτη κριτική.
Αυτό που πρακτικά συμβαίνει, είναι ότι οι διάφορες οικονομικές ΕΙΚΑΣΙΕΣ του καθενός (και ούτε καν “θεωρίες” ή “βεβαιότητες”), χρησιμοποιούνται αποσπασματικά, με σκοπό να επιβεβαιώσουν δήθεν τις διάφορες πολιτικές προτάσεις και θέσεις.
Λένε λοιπόν μερικοί: Ας πάμε στο εθνικό νόμισμα (έξοδος από το Ευρώ, δηλαδή τη νομισματική ένωση), ώστε να μπορούμε να ασκούμε όποια οικονομική πολιτική θέλουμε, υπονοώντας ότι δεν θα μας χαράσσουν πολιτική οι δανειστές, θα κάνουμε “ότι θέλουμε” και συνεπώς θα μπορούμε να διορίζουμε και να δίνουν εσαεί αυξήσεις – να κάνουμε δηλαδή τα πράγματα τα οποία μαζί με άλλα μας χρεοκόπησαν… Ας το δούμε όμως στα επιμέρους σημεία:
Πρόκειται για μια σοφιστεία, η οποία αποτελεί επικίνδυνη εικασία η οποία αν επικρατήσει, θα βάλει σε μεγάλες περιπέτειες τη χώρα, όχι μόνο σήμερα, αλλά και για πολλές γενιές στο μέλλον.
- Ένα Grexit αποτελεί defacto έξοδο από την Ευρώπη και περιθωριοποίηση στη διεθνή πολιτική σφαίρα – Δεν χρειάζεται περισσότερες εξηγήσεις, είναι απολύτως προφανές: Όποιος υπονομεύσει το εγχείρημα της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, δεν μπορεί ποτέ ξανά να αποτελεί μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας – όποιος δεν το βλέπει και επιμένει σε λογικές του 19ου αιώνα, είναι το λιγότερο μακριά νυχτωμένος πολιτικά και διόλου οξυδερκής στην πολιτική του ανάλυση.
- Μη μπερδεύουμε χώρες που ουδέποτε υιοθέτησαν το Ευρώ με εμάς που το υιοθετήσαμε και το χρησιμοποιούμε επί 15 χρόνια, για να ισχυριστούμε ότι δήθεν δεν θα έχουμε πρόβλημα: Αυτοί δεν είχαν ποτέ υιοθετήσει το ευρώ – δεν μπήκαν και βγήκαν – άρα είχαν ανέκαθεν πιο αυτόνομη οικονομική πολιτική – δεν πέρασαν από διαδικασία εξόδου και δεν πέρασαν οκταετή κρίση!
- Η σοφή πολιτική και διπλωματική τακτική για μια χώρα είναι οι συμμαχίες και οι καθορισμένες σχέσεις. Δεν είναι ο απομονωτισμός και η εσωστρέφεια που θα σήμαινε ένα εθνικό νόμισμα. Ας ανατρέξει στην παγκόσμια ιστορία ο καθένας για να δει τι έπαθαν όσες χώρες και πολιτισμοί επέλεξαν τον απομονωτισμό και την εσωστρέφεια.
- Ανεξάρτητη εθνική και οικονομική πολιτική, από μια χώρα του δικού μας μεγέθους και δικών μας προβλημάτων, πολλά εκ των οποίων προηγήθηκαν της κρίσης, πολύ απλά δεν μπορεί να γίνει: Είναι θέμα γεωπολιτικής και διεθνών σχέσεων και όποιος επιλέγει να τα αγνοήσει αυτά, απλά δεν θέλει να αντιληφθεί την πραγματικότητα ή έχει σοβαρή δυσκολία ανάλυσης της.
- Ας μην εθελοτυφλούμε, ούτε υπερδύναμη είμαστε, ούτε καν ανθούσα οικονομία – είμαστε μια μικρή χώρα με δεκάδες προβλήματα, από παραγωγή ως αποδοτικότητα και από επιθετικούς γείτονες μέχρι κοινωνικές νοοτροπίες… Επίσης, βιώνουμε μια σοβαρότατη οκταετή κρίση η οποία έχει διαλύσει το παραγωγικό δυναμικό της χώρας, στο βωμό του να μη θιγούν συμφέροντα…
Ας δούμε και τα αμιγώς οικονομικά ζητήματα, αν και το θέμα είναι κυρίως πολιτικό – κοινωνικό και δευτερευόντως οικονομικό:
- Μια μετάβαση σε εθνικό νόμισμα θα πυροδοτούσε ανεξέλεγκτο πληθωρισμό στο εσωτερικό, απώλεια αξιοπιστίας στο εξωτερικό, αλλά και ασύλληπτες κερδοσκοπικές επιθέσεις από κερδοσκόπους του εξωτερικού
- Στην αρχή θα εμφανιζόταν ελλείψεις αγαθών και καυσίμων, στη συνέχεια γενικευμένη αναστάτωση της οικονομίας και της παραγωγής
- Τα δάνεια και οι οφειλές των πολιτών θα αυξανόταν καθημερινά λόγω του ότι το ευρώ στα οποία συνομολογήθηκαν θα έχουν αντικατασταθεί από νόμισμα το οποίο διαρκώς υποτιμάται, έτσι ο λήπτης του στεγαστικού κάθε μέρα θα χρωστάει περισσότερα – περίπου θα συμβεί ότι έπαθαν οι δανειολήπτες σε Ελβετικό φράγκο, οι οποίοι όταν δανείστηκαν η ισοτιμία τους ευνοούσε, αλλά όταν άλλαξαν οι νομισματικές συνθήκες, ενώ πλήρωναν κάθε μέρα όφειλαν περισσότερα, λόγω του ότι η νέα ισοτιμία λειτουργούσε δυσμενώς πια γι’ αυτούς.
- Επειδή η πραγματική ζωή βρίσκει πάντα λύσεις, οι πολίτες για να προστατευτούν από την απομείωση της αξίας του νέου νομίσματος, θα πραγματοποιούσαν συναλλαγές είτε σε ευρώ (λεφτά από το “στρώμα”), είτε σε άλλα νομίσματα και πολύτιμα μέταλλα, π.χ. χρυσή λίρα. Τούτο θα πυροδοτούσε ακόμα μεγαλύτερη defacto απαξίωση του νέου εθνικού νομίσματος, λόγω της περίσσειας προσφοράς του και της μηδενικής ζήτησης, στην προσπάθεια των πολιτών να προσταυεθούν από την απαξίωση του.
- Θα εμφανιζόταν κερδοσκοπικά φαινόμενα, αντίστοιχα του μαυραγοριτισμού της κατοχής.
- Θα γιγαντώνονταν η παραοικονομία και η φοροδιαφυγή, στην προσπάθεια των πολιτών να συναλλαγούν με όχι επίσημο νόμισμα
- Η δια νόμου καθορισμένη ισοτιμία του 1:1, η οποία προβάλλεται ως εγγύηση σταθερότητας του νομίσματος από τους νεοφώτιστους του νομισματικού απομονωτισμού, σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς θα διαρκούσε μόλις λίγα δευτερόλεπτα… Ακριβώς γιατί το νέο νόμισμα δεν θα είχε καμία ουσιαστική αξία…
- Σε καθεστώς κλειδωμένων στις τράπεζες καταθέσεων, ιδιωτών και επιχειρήσεων, οι οποίες προφανώς θα μετατρέπονταν σε νέο νόμισμα, η απώλεια πλούτου θα ήταν μοναδική στα παγκόσμια χρονικά: Η επίσημη (διοικητική) ισοτιμία θα ήταν δήθεν 1:1 (1 Ευρώ προς ένα νέο νόμισμα), αλλά αυτό θα ίσχυε μόνο θεωρητικά: Το νόμισμα αυτό απλά θα έχανε την αξία του από τον πληθωρισμό που θα κάλπαζε … Θα παρέμενε κλειδωμένο με κλειστές ίσως τράπεζες για αποφυγή bank run, ώσπου θα εξανεμιζόταν εντελώς…
- Το επιχείρημα της διαγραφής / μείωσης του δημοσίου χρέους λόγω νέου νομίσματος είναι τουλάχιστον αστείο όταν ρητά συνομολογείται στις δανειακές συμβάσεις ότι α) τα δάνεια και οι επιστροφές τους είναι σε ευρώ και β) διέπονται από το Αγγλικό δίκαιο.
- Το κράτος θα όφειλε σε Ευρώ, οι τράπεζες θα όφειλαν στην Ε.Κ.Τ. ή όπου αλλού σε Ευρώ και θα συναλλάσσονταν σε μια οικονομία με πληθωριστικό και απαξιωμένο νόμισμα… Τούτο σημαίνει ένα και μόνο: Ανάγκη για ανακεφαλαιοποιήσεις και …περισσότερους φόρους!
Αυτές θα ήταν οι πρωτογενείς οικονομικές επιπτώσεις, σε σύντομο μάλιστα χρόνο. Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και τις δευτερογενείς, οι οποίες θα ήταν παράγωγες των πρώτων, στις οποίες περιλαμβάνονται χρεοκοπίες επιχειρήσεων, οικονομική απαξίωση των περιουσιών και του πλούτου και γενικευμένη φτώχεια …
Όσο γι’ αυτά όμως, δεν χρειάζονται περισσότερες τεκμηριώσεις: Αρκεί να δούμε με μια ματιά χώρες και οικονομίες της Λατινικής Αμερικής οι οποίες προέβησαν σε τέτοια πειράματα. Τα χάλια τους θα μας βοηθήσουν να συνδεθούμε με την πραγματικότητα…
Ποιος θα κέρδιζε;
- Όποιος έχει ρευστά διαθέσιμα ή καταθέσεις στο εξωτερικό
- Όποιος επιθυμεί να προβεί σε αγορές γης ή επιχειρήσεων και φιλοδοξεί να κερδοσκοπήσει
- Όποιος διαθέτει χρυσό ή άλλα πολύτιμα μέταλλα και τα διακρατεί για να βρεθεί με αμετάβλητη περιουσία όταν το νέο νόμισμα υποτιμηθεί, κ.ο.κ.
Ποιος θα έχανε;
- Όλοι οι υπόλοιποι εκτός των παραπάνω, δηλαδή εκατομμύρια Ελληνών
Ας ακούμε λοιπόν όλους τους “προφήτες”, ακόμα και τους “μετά χριστόν”, αλλά ας βάζουμε πρώτα σε λειτουργία την κριτική μας σκέψη – δεν είναι ανάγκη να παρασυρόμαστε από τον κάθε ημιμαθή πολιτικάντη ή τσαρλατάνο, ο οποίος είτε από άγνοια είτε από συνειδητή επιλογή παρασύρει εν γνώσει του τον πολίτη σε επικίνδυνες ατραπούς…
Θα εξαιρέσω λίγους, κατά τα άλλα αξιόλογους οικονομολόγους οι οποίοι υποστηρίζουν το εθνικό νόμισμα, επειδή κάνουν το λεγόμενο “λάθος της εξειδίκευσης” δηλαδή, θεωρούν ότι η επιστημονική υπόθεση που διατυπώνεται στα βιβλία της οικονομικής ότι «εθνικό νόμισμα = ανεξάρτητη οικονομική πολιτική», ισχύει παντού και πάντα. Όχι αγαπητοί φίλοι, ούτε ισχύει παντού και πάντα, ούτε και η θεωρία η οποία είναι μια απόπειρα προσέγγισης μια αλήθειας είναι πάντα ακριβής… Εξάλλου, είπαμε το ζήτημα δεν είναι μόνον οικονομικό. Είναι πολιτικό, κοινωνικών, εξωτερικών σχέσεων και άλλα πολλά.
Εάν η οικονομική επιστήμη είχε όλες τις εξηγήσεις και τις απαντήσεις, α) δεν θα είχαμε προβλήματα στον κόσμο και β) θα είχαμε καταργήσει όλες τις υπόλοιπες επιστήμες!
Κοντολογίς: Ας λύσουμε όλα τα υπόλοιπα εσωτερικά, ας κόψουμε τη σπατάλη, ας εξορθολογίσουμε τα πάντα στο εσωτερικό που είμαστε μονίμως τσακωμένοι με τη λογική παρά το ότι την ανακαλύψαμε πριν 3000 χρόνια (!), ας βάλουμε κάτω το κεφάλι να παράξουμε επιτέλους κάτι, ας βγούμε από την κρίση και μετά έχουμε όλο το χρόνο που θέλουμε, με νηφαλιότητα και ψυχραιαμία να συζητήσουμε και το νόμισμα…
Αλλά βλέπετε, σε αυτή τη χώρα, μας αρέσει να τα κάνουμε όλα ανάποδα…
Ν.Β.
- Δείτε επίσης και το σχετικό άρθρο του Ιουνίου του 2015: Είναι λύση στο ελληνικό πρόβλημα η αλλαγή νομίσματος;