ΕΚΤ | Νίκος Βούστρος

Γράφει ο Νίκος Βούστρος

Τώρα που αποκαταστάθηκε η πολιτική σταθερότητα και ελπίζουμε ότι η επόμενες εκλογές θα αργήσουν ώστε να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος στην οικονομία να λειτουργήσει, το κρίσιμο ζήτημα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία είναι το τι θα συμβεί με τις τράπεζες.

Το τραπεζικό ζήτημα (πρόβλημα) είναι πολύπλευρο, με πολλές και διαφορετικές πτυχές, οι οποίες αλληλοσυνδέονται και προφανώς αλληλοεπηρεάζονται.

Οι τράπεζες στερούνται κεφαλαίων, λόγω της παρατεταμένης έντονης ύφεσης της οικονομίας, λόγω του καταστροφικού PSI που τους προκάλεσε σημαντική ζημιά, λόγω του ότι οι δανειολήπτες αδυνατούν σε τεράστιο ποσοστό (γίνεται λόγος για 50%) να εξοφλήσουν τα δάνεια τους. Επίσης, η ταμειακή βάση των τραπεζών έχει συρρικνωθεί λόγω της υπερφορολόγησης των πολιτών, επειδή οι φόροι τα τελευταία χρόνια πληρώνονται από αποταμιεύσεις παρά από νεοαποκτηθέν εισόδημα… Παράλληλα, η οικονομική αβεβαιότητα, το άσκοπο δημοψήφισμα και οι άστοχες πολιτικές αποφάσεις των προηγουμένων ετών και μηνών, ανάγκασαν τους πολίτες υπό το φόβο κουρέματος να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους ή να τις μεταφέρουν σε ασφαλή καταφύγια εκτός ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Επίσης, είναι υπερδανεισμένες (ELA και άλλα σχετικά δανειοδοτικά σχήματα, εταιρικά τους ομόλογα, κλπ), με επιτόκια πολύ μεγαλύτερα από τα ισχύοντα σήμερα.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε τις διάφορες εποπτικές πρόνοιες της Ε.Κ.Τ. ως προς την κεφαλαιακή επάρκεια, αλλά και την κατακόρυφη απαξίωση των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών (επενδύσεις σε ακίνητα, επενδύσεις κινητές αξίες, κλπ) τότε αντιλαμβανόμαστε εύκολα ότι το πρόβλημα είναι κυριολεκτικά τερατώδες.

Για τους παραπάνω λόγους, είναι προφανές ότι οι περιορισμοί στις κινήσεις (Capital Controls) θα συνεχίσουν να ισχύουν για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα. Όπως επίσης θα συνεχίσει και η δυσκολία των τραπεζών να δανειοδοτήσουν την οικονομία και τις επιχειρήσεις ώστε να αυξηθούν οι κύκλοι εργασιών.

Γράφει ο Νίκος Βούστρος
Follow @nickvous

Έρχεται διαρκώς στο δημόσιο διάλογο, όλο και συχνότερα, το ζήτημα του νομίσματος. Στο παρόν άρθρο θα επιχειρηθεί να καταγραφούν οι διάφορες απόψεις που σχετίζονται με το ζήτημα, αλλά και να αναλυθούν στο μέτρο του δυνατού οι πραγματικές του διαστάσεις.

Τι είναι το νόμισμα; Τι είναι το Ευρώ;

Με τη λέξη νόμισμα δεν νοείται η μορφή, αλλά το μέσο: Δεν εννοούμε το κέρμα ή χαρτονόμισμα ως φυσικό αντικείμενο, αλλά τη συναλλακτική μονάδα που χρησιμοποιείται για τις ανταλλαγές των αγαθών μέσα σε μια οικονομία.

Ουσιαστικά πρόκειται για μια μέθοδο καταγραφής αξίας ενός αγαθού, υλικού ή άϋλου και ταυτόχρονα ένα μέσο υλοποίησης συναλλαγών.

Οι κοινωνίες χρησιμοποίησαν πρώτα το σύστημα του αντιπραγματισμού για τις συναλλαγές μεταξύ των μελών τους, δηλαδή κάθε ένας ο οποίος είχε περίσσεια αγαθών, τα αντάλλασσε με άλλα, ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Αυτό δημιούργησε σταδιακά την εξάπλωση του εμπορίου αλλά έθεσε και τους σχετικούς περιορισμούς.

Έπρεπε να βρεθεί ένα κοινά αποδεκτό μέσο συναλλαγής. Αυτό ήταν το νόμισμα, δηλαδή κάποιο πολύτιμο είδος, σε περιορισμένη φυσικά ποσότητα (κομμάτια χρυσού π.χ.) ώστε να διατηρεί υψηλή αξία, ώστε μέσω της μετατροπής σε τεμάχια του να γίνονται οι συναλλαγές.

Το νόμισμα άρχισε ήδη να χρησιμοποιείται συστηματικά ως μέσο πραγματοποίησης συναλλαγών αλλά και μέσο αποτίμησης – καταγραφής αξίας, από την ελληνική αρχαιότητα. Αργότερα, έγινε η καθολική υιοθέτηση του.

Στη σύγχρονη εποχή, υιοθετήθηκαν από τις διάφορες κυβερνήσεις διάφορα νομισματικά συστήματα, άλλες φορές συνδεδεμένα με κάποιο συγκεκριμένο πολύτιμο αγαθό, άλλες όχι.

Στη χώρα μας, μέχρι την είσοδο μας στην Οικονομική & Νομισματική Ένωση, ως νόμιμο μέσο συναλλαγών και επίσημο νόμισμα είχε υιοθετηθεί η δραχμή.

Η δραχμή ήταν ένα εθνικό νόμισμα, τον έλεγχο του οποίου διατηρούσε η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση. Έτσι, η κυβέρνηση είχε ένα εργαλείο χάραξης οικονομικής πολιτικής, στην ουσία μπορούσε κατά το δοκούν να αυξάνει ή να μειώνει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος (νομίσματος) και να επιδρά έτσι στα διάφορα οικονομικά μεγέθη και τις μεταβλητές της οικονομίας.

Το τραπεζικό σύστημα και τα προβλήματα του

Είναι λύση στο ελληνικό πρόβλημα η αλλαγή νομίσματος;

Τι είναι το νόμισμα; Τι είναι το Ευρώ;