Γράφει ο Νίκος Βούστρος
Πέρασε ένας χρόνος από την αναμενόμενη για πολλούς τότε εξέλιξη αυτή, την εισαγωγή περιορισμών στην κίνηση των κεφαλαίων, τα γνωστά Capital Controls. Tα δεδομένα της οικονομίας, των δημοσίων οικονομικών και του τραπεζικού τομέα, το έδειχναν τότε καθαρά, τουλάχιστον σε όσους α) γνώριζαν τα ζητήματα και β) ομιλούσαν αντικειμενικά, πέρα από προπαγάνδα κομματικής ρητορείας, από τη μία ή την άλλη πλευρά.
Ουσιαστικά, τα capital controls εισήχθησαν για δύο λόγους:
1. Για να μην προκληθεί τραπεζικός πανικός και στη συνέχεια τραπεζική κατάρρευση, με απρόβλεπτες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες λόγω των υπερβολικών αναλήψεων.
2. Επειδή ήταν μια άριστη ευκαιρία να υποχρεωθεί ο έλληνας πολίτης να χρησιμοποιήσει το πλαστικό χρήμα και τα ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών, αυτά που κατά καιρούς επιχειρείται να παρουσιαστούν είτε ως πρόοδος, είτε ως περιστολή της φοροδιαφυγής και άλλες ανοησίες.
Η αλήθεια είναι ότι ο πρώτος λόγος ήταν αναγκαστικός, διότι με την παταγώδη αποτυχία των οικονομικών πολιτικών και των τακτικών διαπραγμάτευσης της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι εκροές (αναλήψεις & αποθησαυρισμός) από το τραπεζικό σύστημα ήταν τόσο μεγάλες που σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό των ελληνικών τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς ρευστότητας, πολύ γρήγορα θα τις έφερναν στη δυσάρεστη θέση να μην μπορούν να αποδώσουν καταθέσεις με απρόβλεπτες και επικίνδυνες συνέπειες.
Φυσικά, οι τραπεζίτες βρήκαν στη συγκυρία αυτή μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να επιβάλλουν το πλαστικό χρήμα (διακαής τους πόθος από χρόνια), με τις ευλογίες της ΕΚΤ φυσικά, παρουσιάζοντας το ως …θεραπεία δια πάσαν νόσον:
- Δεν θέλεις να μεταφέρεις μετρητά; Πλαστικό χρήμα!
- Δεν θέλεις φοροδιαφυγή; Πλαστικό χρήμα!
- Θέλεις ασφάλεια συναλλαγών; Πλαστικό χρήμα!
- Δεν σου “δίνουν” μετρητά τα ΑΤΜ; (πράγμα που οφειλόταν στην ανικανότητα τραπεζικών και πολιτικών τελικά) – Κανένα πρόβλημα! Αγορές με πλαστικό χρήμα!
- Θέλεις συναλλαγές με εξωτερικό; Πλαστικό χρήμα!
Η αλήθεια όμως είναι τελείως διαφορετική:
Το πλαστικό χρήμα ουσιαστικά εξασφαλίζει μια μεγάλη κερδοφορία για τις τράπεζες, την οποία σε συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης και ουσιαστικής οικονομικής κατάρρευσης δεν θα …έβλεπαν ούτε στον ύπνο τους!
Πως;; Μα αυξάνει τα έσοδα δημιουργώντας νέες πηγές εισοδημάτων των τραπεζών (προμήθειες από συναλλαγές, πάγια από επιχειρήσεις για την χρήση των μηχανημάτων POS, τα οποία οι ίδιες πάλι πωλούν στους καταστηματάρχες, κλπ) και βεβαίως, μειώνει τα κόστη τους, με την κατάργηση του φυσικού χρήματος και των εξόδων για την εκτύπωση, προμήθεια, μεταφορά, χρηματαποστολές, εφοδιασμό ΑΤΜ, φύλαξη κλπ