Γράφει ο Νίκος Βούστρος
Τώρα που αποκαταστάθηκε η πολιτική σταθερότητα και ελπίζουμε ότι η επόμενες εκλογές θα αργήσουν ώστε να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος στην οικονομία να λειτουργήσει, το κρίσιμο ζήτημα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία είναι το τι θα συμβεί με τις τράπεζες.
Το τραπεζικό ζήτημα (πρόβλημα) είναι πολύπλευρο, με πολλές και διαφορετικές πτυχές, οι οποίες αλληλοσυνδέονται και προφανώς αλληλοεπηρεάζονται.
Οι τράπεζες στερούνται κεφαλαίων, λόγω της παρατεταμένης έντονης ύφεσης της οικονομίας, λόγω του καταστροφικού PSI που τους προκάλεσε σημαντική ζημιά, λόγω του ότι οι δανειολήπτες αδυνατούν σε τεράστιο ποσοστό (γίνεται λόγος για 50%) να εξοφλήσουν τα δάνεια τους. Επίσης, η ταμειακή βάση των τραπεζών έχει συρρικνωθεί λόγω της υπερφορολόγησης των πολιτών, επειδή οι φόροι τα τελευταία χρόνια πληρώνονται από αποταμιεύσεις παρά από νεοαποκτηθέν εισόδημα… Παράλληλα, η οικονομική αβεβαιότητα, το άσκοπο δημοψήφισμα και οι άστοχες πολιτικές αποφάσεις των προηγουμένων ετών και μηνών, ανάγκασαν τους πολίτες υπό το φόβο κουρέματος να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους ή να τις μεταφέρουν σε ασφαλή καταφύγια εκτός ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Επίσης, είναι υπερδανεισμένες (ELA και άλλα σχετικά δανειοδοτικά σχήματα, εταιρικά τους ομόλογα, κλπ), με επιτόκια πολύ μεγαλύτερα από τα ισχύοντα σήμερα.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε τις διάφορες εποπτικές πρόνοιες της Ε.Κ.Τ. ως προς την κεφαλαιακή επάρκεια, αλλά και την κατακόρυφη απαξίωση των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών (επενδύσεις σε ακίνητα, επενδύσεις κινητές αξίες, κλπ) τότε αντιλαμβανόμαστε εύκολα ότι το πρόβλημα είναι κυριολεκτικά τερατώδες.
Για τους παραπάνω λόγους, είναι προφανές ότι οι περιορισμοί στις κινήσεις (Capital Controls) θα συνεχίσουν να ισχύουν για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα. Όπως επίσης θα συνεχίσει και η δυσκολία των τραπεζών να δανειοδοτήσουν την οικονομία και τις επιχειρήσεις ώστε να αυξηθούν οι κύκλοι εργασιών.
Τα προηγούμενα χρόνια οι εγχώριες τράπεζες (και όχι ελληνικές, αλλά οι “εν Ελλάδι λειτουργούσες” είναι ο σωστός όρος), έλαβαν δισεκατομμύρια σε μετρητά και εγγυήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο, χρήματα τα οποία το δημόσιο ταμείο δεν διέθετε και δανείστηκε με τους γνωστούς επαχθέστατους (για τους πολίτες) όρους.
Οι μέτοχοι των τραπεζών, μέχρι σήμερα δεν εισέφεραν κεφάλαια στις επιχειρήσεις τους (όπως θα έκανε ο κάθε επιχειρηματίας αν η επιχείρησή του αντιμετώπιζε προβλήματα) και προτίμησαν να ακολουθήσουν τακτική μεταφοράς του προβλήματος σε άλλους (κράτος, δημόσιο ταμείο, πολίτες). Παίρνοντας αφειδώς χρηματοδοτήσεις, αλλά και σκανδαλώδη κυριολεκτικά προνόμια (π.χ. αναβαλόμενη φορολογία), ανήκουστα κυριολεκτικά για οποιοδήποτε άλλο επιχειρηματικό τομέα!
Εκεί ακριβώς βρίσκεται το ένα σκέλος της λύση του ζητήματος κατά τη γνώμη μου, και συγκεκριμένα στο να υποχρεωθούν οι μεγαλομέτοχοι των τραπεζών να εισφέρουν στις επιχειρήσεις τους, αλλά και να συμφωνηθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επιστροφής των προηγουμένων δανείων στο δημόσιο ταμείο.
Το άλλο σκέλος του ζητήματος αφορά τα “κόκκινα δάνεια” όπου πρέπει άμεσα να σταματήσει η κατατρομοκράτηση των δανειοληπτών από τις τράπεζες, να αποδεχτούν οι δεύτερες μερικά πολύ βασικά πράγματα (αυτονόητα σε άλλους τομείς), όπως π.χ. ότι τα τότε δάνεια και σήμερα απαιτήσεις τους δόθηκαν σε άλλες εποχές, με άλλη οικονομική δυναμική και άλλη οικονομική κατάσταση & δυνατότητες για τη χώρα και τους πολίτες.
Να προχωρήσουν άμεσα σε γενναίες διαγραφές αναγνωρίζοντας έτσι έμπρακτα και τη δική τους ευθύνη στη χορήγηση επισφαλών δανείων λόγω της απληστίας τους, να αφαιρέσουν άμεσα τις ληστρικές χρεώσεις επιτοκίων και να προχωρήσουν σε ρεαλιστικές συμφωνίες αποπληρωμής με όρους οι οποίοι να λαμβάνουν υπόψη τη λογική και την κατάσταση των πολιτών και της οικονομίας.
Εάν γίνουν τα παραπάνω, μόνο τότε θα μπορούμε να μιλούμε για πραγματική εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, όρο απαραίτητο για να πετύχουμε κάποτε την οικονομική ανάκαμψη στη χώρα μας.
Παράλληλα, πρέπει να οργανωθεί αυστηρό θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των τραπεζών, ώστε να προστατευθεί η ελληνική κοινωνία από τις τραπεζιτικές αυθαιρεσίες του παρελθόντος, αλλά και να αφαιρεθεί μονομιάς η εποπτική αρμοδιότητα από την Τ.Τ.Ε. η οποία δεν μπορεί να πείσει κανέναν ούτε για την αμεροληψία της ούτε για την ουδετερότητα της λειτουργίας της.
[είναι κυριολεκτικά ανήκουστο μια ιδιωτική, εισηγμένη στο χρηματιστήριο μάλιστα Α.Ε. να ασκεί δημόσια εξουσία και να ενεργεί ως ρυθμιστική αρχή! Ας βάλουμε τότε και τον Άκτωρα π.χ. να “ρυθμίζει” τον κατασκευαστικό τομέα! γιατί όχι;]
Ν.Β.